Tijdens mijn kampeervakantie in Schotland afgelopen zomer, raakte ik gefascineerd door iets dat wij in Nederland niet kennen. Duisternis. Échte duisternis. ’s Avonds schoof een prachtige sterrenhemel voor de blauwe lucht van overdag. Venus lichtte op als een heldere stip; de steelpan en de grote beer waren goed zichtbaar. En als ik op mijn rug in het gras lag en naar boven tuurde, raasden de vragen over het heelal door mijn hoofd. Zijn we alleen? Hoe ziet het einde van het heelal eruit? Kunnen we leven op een andere planeet?
Marinthe Meijer
Student Science Education and Communication, Universiteit Utrecht
Het heelal zat altijd al vol mysteries. In 1610 beschreef Galileo Galilei de waarnemingen die hij deed met een van de eerste telescopen. Hij schreef over de Melkweg en de manen van Jupiter. En hij ontdekte dat de aarde om de zon heen draait, in plaats van andersom.
In de afgelopen 400 jaar stond de ontwikkeling van telescopen niet stil. Het resultaat: we kunnen steeds verder en preciezer kijken. De James Webb-telescoop, de meest geavanceerde telescoop tot nu toe, zweeft sinds december 2021 door de ruimte. Met de telescoop wordt onderzoek gedaan naar de geschiedenis van het heelal. Vragen als: Hoe zag het heelal eruit net na de oerknal? Hoe vormen zonnestelsels waarin leven kan ontstaan, zoals op aarde? En hoe is ons eigen zonnestelsel ontstaan? worden onderzocht met metingen van de telescoop. Webb is de tweede telescoop ooit die waarnemingen doet vanuit de ruimte, op zo’n 1,5 miljoen kilometer afstand van de aarde. Haarscherpe beelden van Jupiter en de sterrennevel ‘Zuilen der Schepping’, waar veel nieuwe sterren ontstaan, zijn al naar buiten gekomen.
En dat is nog niet alles. De komende jaren blijft de James Webb-telescoop metingen uitvoeren. Ik hoop dat Webb, of zijn opvolger, het in de toekomst mogelijk maakt om nog verder het heelal in te kijken. Dat levert niet alleen prachtige plaatjes op, maar brengt de antwoorden op de vragen die in Schotland door mijn hoofd raasden ook steeds dichterbij. Ik kan niet wachten!
